Grotere huizen, lagere prijzen: randstedelingen verhuizen steeds vaker naar het oosten

Een groeiende groep inwoners van de Randstad zoekt z’n heil buiten de westelijke regio. Ze verhuizen naar het oosten omdat de huizen groter zijn, een lagere prijs hebben en er meer rust en natuur is. De problemen op de woningmarkt schuiven daarmee wel dezelfde kant op. ,,In Nijmegen groeit het woningtekort het hardst van heel Nederland.”

In drie jaar tijd is het aantal verhuizingen vanuit de Randstad naar Overijssel en Gelderland met 40 procent toegenomen, van 8000 naar 11000 in 2018. De verwachting is volgens onderzoeksbureau Rigo dat het verder toeneemt in de komende jaren.

De andere kant op blijft het aantal verhuizingen juist stabiel, al zijn dat er nog wel iets meer. Dat zijn echter veelal ‘oudere jongeren’ (twintigers) die het ouderlijk huis verlaten. Ze laten dus geen leeg huis achter.

Woningtekort
De provincies Overijssel en Gelderland lieten onderzoek doen omdat ze aandacht willen voor de problemen die momenteel rond huisvesting ontstaan. Gedeputeerde Peter Kerris (PvdA) van Gelderland: ,,Ede ligt al in de Randstad en nergens groeit het woningtekort zo snel als in Nijmegen. We willen iedereen met open armen ontvangen, maar de woningmarkt is in onze steden overspannen en we zetten ons schrap voor wat komen gaat. Veel wisten we al, maar nu kunnen we dat staven met cijfers.”

In het rapport van Rigo wordt gesproken over suburbanisatie. Amsterdam verliest al enkele jaren huishoudens aan de rest van de Randstad. Omdat de prijzen daar ook behoorlijk stijgen, breidt de trend zich uit naar het oosten. Van het zuiden is geen rapport beschikbaar. De provincie Brabant zegt in een reactie vooral te groeien dankzij provinciale migratie vanuit Limburg, maar er is ook een grote verhuisstroom vanuit de provincie Zuid-Holland waarneembaar.

Roltrapregio
De verhuizingen zouden een teken kunnen zijn dat de Randstad, op veel kleinere schaal, wereldsteden als Londen achternagaat, denkt hoogleraar demografie Clara Mulder. ,,Londen is weliswaar een magneet voor jongeren die op zoek zijn naar opleidingen en banen, maar de woonruimte is zo enorm schaars dat zelfs kleine appartementen nauwelijks te betalen zijn. Na een periode in Londen gaan veel gezinnen later in hun leven op zoek naar ruimere en betaalbaarder woningen op afstand van de stad.”

Dat velen buiten de Randstad werk vinden of pas vertrekken als ze niet meer werken past ook in het Londense beeld, zegt Mulder. De wetenschappelijke term is roltrapregio. ,,De in Londen opgebouwde expertise wordt gebruikt om elders een baan te vinden. De banen op afstand van de stad zijn weliswaar dunner gezaaid, maar als je de juiste ervaring hebt en rustig kunt zoeken vind je op den duur wel iets. Of men vertrekt rond de pensionering.”

Familie
De grootste groep Randstadverlaters zit in de leeftijdsgroep 30-45, maar er zijn ook ruim 3000 60-plussers die naar Overijssel of Gelderland verhuizen. Dankzij de overwaarde van hun huis in de Randstad hebben ze relatief veel te besteden.

De grootste groep verhuizers gaat dan ook voor een koopwoning. Een groenere woonomgeving is het meest genoemde argument (40 procent) onder de verhuizers. Van de ondervraagden zegt 38 procent de relatieve rust prettig te vinden. 29 procent vertrekt naar het oosten om dichter bij familie te wonen. Opvallend is dat de verhuizers lang niet allemaal naar een dorp of het platteland verhuizen. Veruit de meeste huishoudens ruilen een gemeente in de Randstad in voor een stad als Zwolle, Deventer, Arnhem of Nijmegen.

Een kwart van de verhuizers blijft in de Randstad werken. Dat zorgt volgens gedeputeerde Peter Kerris voor nóg een ‘uitdaging’. ,,De treinen tussen Nijmegen en Utrecht zitten nu al behoorlijk vol. We moeten dus ook investeren in infrastructuur. Wat mij betreft gaat dat onderdeel uitmaken van een woondeal die we samen met Overijssel en de minister willen sluiten.”

Woondeal
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft al vijf woondeals gesloten, met de regio’s Groningen, Eindhoven, Zuidelijke Randstad, Utrecht en Amsterdam. Het kabinet maakt geld en mensen vrij om te helpen een woningbouwdoelstelling te realiseren.
,,We willen dat Zwolle, Deventer, Ede, Arnhem en Nijmegen ook een deal krijgen, waardoor corporaties in ons gebied recht hebben op de 100 miljoen euro korting op de verhuurderheffing”, aldus Kerris.

Zelf heeft Gelderland 80 miljoen euro vrijgemaakt voor een ‘actieplan wonen’. ,,We willen gemeenten helpen om leegstaande gebouwen te transformeren tot woonruimte en flexibele woningen te bouwen voor jongeren. Dat gaat sneller, maar uiteindelijk hebben we alle woningtypen nodig. Ook willen we investeren in techniekonderwijs. Er zijn nog steeds niet genoeg vakmensen om de woningen te bouwen.”

Voor Overijssel is de uitdaging ook groot. Niet alleen Zwolle staat voor een enorme bouwopgave. Er zijn ook gevolgen voor de omliggende gemeenten, zegt gedeputeerde Monique van Haaf. De provincie investeert deze coalitieperiode 33 miljoen euro voor wonen en ruimte. ,,Als het rijk zou meehelpen met een woondeal, zou je twee vliegen in één klap slaan: je investeert niet alleen in het overloopgebied van de Randstad, je investeert ook in gebiedsontwikkeling en verbetering van de leefomgeving.”